مهارت اسلاید سازی حرفه ای در ارائه
در این مقاله به اصولی اساسی و اثرگذار در اسلاید سازی حرفه ای برای ارائه و سخنرانی جذاب و حرفه ای خواهیم پرداخت.
حتما برای شما بسیار پیش آمده که برای ارائه در جلسات مختلف، خواسته باشید که از نرم افزار پاورپوینت استفاده کنید.
نرم افزار پاورپوینت یک نرم افزار قدرتمند در اسلاید سازی برای ارائه می باشد. اگر دوس دارید به صورت جامع مهارتهای حرفهای اسلایدسازی و ساخت پاورپوینت جذاب را آموزش ببینید حتما پیشنهاد میکنم این محصول را که قیمت مناسبی هم دارد، تهیه بفرمایید.
اما در این میان یک سوال بسیار مهم در ارائه وجود دارد و آن اینکه اصلا لزومی دارد که از اسلاید برای ارائه های خود در جلسات استفاده کنیم؟!
این سوال مهمی است که اگر بخواهیم یک ارائه اثربخش و جذاب داشته باشیم، باید به آن جواب دهیم و بیشتر تفکر کنیم!
پاورپوینت برای اسلاید سازی همانند یک چاقوی دو لبه می باشد!
در واقع اگر می توانیم کار خود را بدون اسلاید سازی ارائه دهیم و برای این کار تمرین کرده ایم و آماده ایم که بدون اسلایدسازی در جلسات مختلف صحبت کنیم، اصلا از پاورپوینت استفاده نکنید !
اگر حس خوبی در مورد کار با تخته و ماژیک ( با حتی تخته و گچ) دارید حتما اینگونه موضوعات خود را ارائه دهید و اصلا فکر نکنید که عدم استفاده از پاورپوینت یعنی عدم حرفه ای بودن!
چرا که بسیاری از سخنرانان خوب دنیا از جمله برایان تریسی و حتی سخنرانان مطرح کشور خودمان، عموما از تخته و ماژیک استفاده می کنند.
استفاده از پاورپوینت می تواند ارائه شما را جذاب تر کند ولی بدین معنی نیست که عدم استفاده از آن یعنی عدم حرفه ای بودن .
بسیار پیش آمده که افرادی از نرم افزار پاورپوینت برای اسلاید سازی و ارائه استفاده می کنند اما آنچنان اسلایدهایی خسته کننده می سازند که تنها نتیجه اسلایدهای آنها، خستگی و فرار مخاطبان بوده!
بهمین خاطر می گوییم که پاورپوینت یک چاقوی دو لبه می باشد!
آیا استفاده از تصویر در سخنرانی و تدریس مفید است؟
همانگونه که می دانید ما اطلاعات محیط را به کمک پنج حس خود یعنی، بینایی-چشایی-شنوایی-بویایی و لامسه، دریافت می کنیم.
از این میان، بیشتر انسان ها اطلاعات محیط را اکثرا از طریق حس بینایی دریافت می کنند یعنی حدودا ۷۵ درصد!
پس اگر ما بتوانیم در ارائه های خود از تصاویر استفاده کنیم ( بصورت اسلاید سازی) می توانیم توجه بیشتر مخاطبان را درگیر تصاویر و موضوعات خود کنیم.
این موضوع در صورتی قابل تامل است که ما تمایل به ساخت اسلاید داشته باشیم و بخواهیم با تصاویر ارائه خود را انجام دهیم.
اولین گام برای اسلاید سازی چیست؟
به نظر شما اولین گام در اسلاید سازی چه چیزی می تواند باشد؟
کدامیک از موارد زیر را باید در شروع ساخت اسلاید مورد توجه قرار داد؟
- پیدا کردن عکس مناسب؟
- ایده پردازی و طبقه بندی ایده ها؟
- نشتن پشت کامپیوتر و ساختن پاورپونت؟
- نوشتن متن اسلایدها؟
بسیاری از افراد برای شروع اسلاید سازی، ابتدا به سراغ خود نرم افزار پاورپوینت می روند و شروع به ساخت اسلاید می کنند! این عجیب ترین کار ممکن است که یک فرد می تواند انجام دهد!
چطور بدون اینکه برای کار خود برنامه ریزی و ایده پردازی کنیم و ایده های خود را طبقه بندی کنیم،
می توانیم به سراغ ساخت پاورپوینت ارائه برویم؟!
ایده پردازی و طبقه بندی ایده ها اولین گامی است که برای ساخت ارائه به کمک نرم افزار پاورپوینت باید انجام داد.
سخنرانی شما از روی کاغذ شروع می شود!
مطمئنا همانطور که برای شروع یک انشای خوب باید کاغذ و قلم در دست بگیریم و شروع به نوشتن کنیم، سخنرانی هم با یک کاغذ و قلم شروع می شود!
موضوعی که شما قرار است در مورد آن صحبت کنید باید بصورت یک داستان بهم چسبیده باشد که با نوشتن می توان این داستان جذاب و اثربخش را ایجاد نمود.
ساخت اسلایدها بعد از این مرحله ، یعنی مرحله نوشتن موضوع و مسیر حرکت شما در سخنرانی، انجام می شود.
کلیف آتکینسون در کتاب خود در زمینه مهارت ارائه بیان می کند:
” مهم ترین کاری که شما می توانید انجام دهید تا به نحوی شگفت آور ارائه های خود را بهبود و ارتقاء دهید نوشتن یک داستان برای گفتن است پیش از آنکه بر روی فایل پاورپوینت خود کار کنید!
هنگامی که شما مسیر سخنرانی خود را می نویسید و به مراحل و ترتیب آن فکر می کنید در این حین هم مطمئن باشید که ذهن شما بطور ناخودآگاه در مورد نحوه ساخت اسلاید ها و تصاویر و مشخصات دیگر فکر می کند!
ایده پردازی و طبقه بندی ایده ها در اسلاید سازی
برای اینکه اولین گام اسلاید سازی را بخوبی شروع کنیم از یک طوفان ذهنی آغاز می کنیم!
در مورد موضوعی که قرار است سخنرانی کنیم، تمام ایده هایی را که می تواند به سخنرانی ما کمک کند باید بنویسیم.
ایده ها هر چیزی است که کمک به یک ارائه خوب می کند:
نقل قول ها
داستان ها
مثال ها
نکته جالبی در کتاب جدیدی که خوانده اید
و ….
بعد از اینکه تمام این ایده ها بدست آمد و استخراج شد باید همه آنها را دسته بندی کنید تا بتوانید تصمیم بگیرید که کدام مطلب را کجا و با چه تصوری باید ارائه داد.
می توانید مانند شکل زیر از کاغذ های کوچک استفاده کنید و آنها را به تخته یا بر روی یک کاغذ بزرگ که بر روی دیوار چسبانده شده، بچسبانید.
تخته و وسایل مناسب در راستای ارائه، فراموش نشود!
در مقاله ای به بررسی انواع افراد از دیدگاه شخصیت حسی پرداختیم و اینکه چگونه دوست دارند یاد بگیرند. به بررسی ۳ تیپ افراد پرداختیم که دیداری و شنیداری و لمسی بود.
ارائه ای که شما دارید باید برای تمام افراد باشد. باید بتوانید افراد دیداری شنیداری و لمسی را در سخنرانی خود درگیری کنید.
با ساخت اسلاید هایی که تصاویری جذاب دارد و بیان توضیحات شفاهی در مورد اسلاید و ارائه یک محصول، تمام افراد را ( به ترتیب دیداری، شنیداری و لمسی را ) درگیر سخنرانی خود کنید.
آریستوتل یکی از بزرگان فن سخنرانی، یک برنامه پنج مرحله ای برای متقاعد سازی مخاطبان دارد که می تواند در یک ارائه و طراحی مسیر سخنرانی موثر و کاربردی باشد:
۱- بیان یک داستان برای مخاطبان که سطح توجه آنها را بالا ببرد.
۲- بیان یک مشکل
۳-ارائه راه حل برای مشکل مورد نظر
۴- بیان منافعی خاص در خلال راه حل و اجرای آن
۵- بیان یک دعوت به اقدام
نرم افزاری که اسلاید را به کمک آن می سازید تمام ماجرا نیست بلکه مهم داستان شما است که یک داستان خوب باشد، البته به همراه یک ارائه خوب!
برای اسلاید سازی هر چه کمتر بهتر!
یکی از این اصول سادگی در اسلاید سازی همین نکته است. یعنی هر چه کمتر بهتر!
بسیاری از افراد علاقه دارند که هر موضوعی را می دانند و فکر می کنند مفید است یا در شناخت توانایی های آن ها کمک می کند باید در اسلاید های خود قرار دهند!
این یک اشتباه بزرگ در اسلاید سازی می باشد که باید همه مطالب را در اسلاید خود قرار دهیم!
در اینجا باید توجه داشته باشید که:
اگر همه چیز اولویت دارد، هیچ چیز اولویت ندارد!
نباید در اسلاید سازی وسوسه شوید و همه مطالب را در اسلاید های خود قرار دهید . اینکار یعنی همان مرگ به کمک پاورپونیت!
مرگ به وسیله پاورپوینت
گاهی سخنرانان آنچنان اسلایدهای فراوانی را با پاورپوینت برای سخنرانی آماده میکنند که تنها نتیجه آن، خستگی مخاطبان و خودشان و بینتیجه ماندن زحماتشان است.
این یعنی مرگ بهوسیله پاورپوینت!
برای ارائه پاورپونت خوب باید اصولی مهم و اثرگذار را که خیلی ها رعایت نمی کنند انجام دهید!
بی رحم باشید و فقط موضوعات لازم را در اسلایدهای خود قرار دهید!
تصور کنید در میانه یک ارائه ۲۰ دقیقه ای متوجه شوید تنها ۳۰ اسلاید از ۸۰ مورد را نمایش داده و وقت کافی برای بقیه ندارید!
این یکی از مهمترین موضوعاتی است که باید در اسلاید سازی مورد توجه قرار دهید و آن این است که لزومی ندارد تا تمام مطالب را در اسلاید های خود بگنجانید!
این کار سبب می شود تا نتوانید در زمان معین اسلایدهای خود را نشان دهید و یک ارائه ناموفق خواهید داشت!
برای اینکه آرامش بهتری در حین ارائه داشته باشید، سعی کنید تا تنها نکات کلیدی را در اسلایدهای خود قرار دهید و در صورتی که مخاطبان در مورد نکات دیگر سوالی پرسیدند، نکاتی را که ننوشته اید را توضیح دهید.
در اسلاید سازی جوگیر نشوید و
قرار نیست همه کارهایی را که می توانید انجام دهید را انجام دهید!
تا جایی که می توانید مطالب خود را کم و ساده کنید تا مخاطبان بخوبی بتواند مطالب را درک کنند و در موضوعات زیاد شما گیج نشوند!
نکاتی در سادگی اسلاید سازی:
۱- در هر اسلاید یک موضوع قرار دهید
در هر اسلاید خود تنها بر روی یک موضوع تمرکز کنید و آن را توضیح دهید تا سبب اغتشاش ذهن مخاطبان نشود.
۲- در اسلایدها از کلید واژه ها به جای جملات استفاده کنیم
برای اینکه یک موضوع را توضیح دهید سعی کنید که از تعداد کلمات کمی در اسلاید سازی استفاده کنید و این قانون را در ساخت اسلاید فراموش نکنید:
هر اسلاید شامل = کلید واژه ها + عکس + توضیح شفاهی
یک تصویر مربوط به موضوع اصلی به همراه یک کلید واژه موضوع، برای یک اسلاید کافی و اثربخش است و توضیح خود را در مورد موضوع و تصویر، باید بصورت شفاهی بیان کنید.
۳- قانون ۶ * ۶
این قانون بیان می کند که اگر قرار باشد در یک اسلاید از متن استفاده کنید سعی کنید حتی الامکان تعداد جملات و کلمات هر جمله، شرایط زیر را داشته باشد:
- هر اسلاید کمتر از شش دایره توپر ( بولت)
- برای هر بولت کمتر از شش کلمه
- بولت های طولانی را دو خط کنید
- یکی پس از دیگری ظاهر شود
- این قانون بهتر از یک متن است
۴-اسلاید ها کم باشد یا زیاد !
اینکه اسلایدها کم باشد یا زیاد به شرایط ارائه شما مربوط است!
اگر محتوای شما زیاد است و مخاطبان شما هم پیش بینی می کنید تحمل این محتوای زیاد را دارند و برای آنها جذاب است،خب شاید بتوان اسلایدها را زیاد کرد.
ولی باید مواردی کلی را در نظر بگیرید و برای اسلاید سازی آنها را رعایت کنید و مطابق با آنها، تعداد اسلاید ها را کم یا زیاد کنید:
- محتوا
- خودتان چطور راحتید
- مخاطب
- زیاد بودن وقت شما را نگیرد
- میانه روی
خواندن متن های درون اسلاید ها
خواندن از روی اسلایدهای به جای اینکه از زبان خود در مورد محتوای آنها حرف بزنید، این حس را در مخاطبان القا می کند که تمرکز یا تسلط کافی بر روی موضوع ندارید. همچنین به احتمال بسیار زیاد مخاطبان می توانند متن اسلایدهای شما را بخوانند، و اگر شما خودتان این مسئولیت را به عهده بگیرید سبب پرت شدن حواس آنها از موضوع می شوید!
هنگامی که مخاطبان موضوعی را بر روی اسلایدهای شما می بینند، تمام حواس بینایی آنها به سمت متن شما بر روی اسلاید می رود و اگر شما همزمان آن متن را بخوانید بشدت سبب حواس پرتی و ایجاد حس بد در آنها می شوید!
آرامش مغز مخاطب
اگر سخنران آنچه را که بر روی اسلایدِ نوشتهشده است را هم زمان بخواند، سبب میگردد که فشار زیادی بر حافظه مخاطبان وارد شود و با شما همراهی نکنند.
دلیل این امر این است که گوش کردن و خواندن سبب پردازش ضعیف اطلاعات میگردد.
هدف از ارائه این است که مطالب و محتوای اثر بخش را بتوانید در جلسات به دیگران منتقل کنید نه اینکه در صفحات پاور پوینت خود تمام اطلاعات موجود را بزور قرا دهید!
حتی اگر از پاور پوینت استفاده می کنید به شما پیشنهاد می دهم برای اینکه ارتباط خوبی با مخا طبان خود برقرار کنید و با صفحات اسلاید با انها ارتباط برقرار نکنید، هر از چندی اسلاید ها را خاموش کنید و بدون اسلاید صحبت کنید !
صحبت کردن بدون سلاید علاوه بر اینکه حس بهتری را به مخاطبان شما می دهد،به علت ارتباط بهتر و نزدیک با مخاطبان، سبب می شود تا شما هم حس بهتر و اعتماد به نفس بهتری را تجربه کنید!
نحوه ایستادن در هنگام ارائه اسلاید
هنگامی که می خواهیم اسلایدهای خود را ارائه دهیم برای احترام گذاشتن به مخاطبان و ایجاد یک ارتباط خود و حس خوب در سخنرانی، باید روبروی آنها قرار گیریم.
برای نگاه کردن به اسلایدها هم نیازی به چرخش کامل بدن ما نیست فقط کمی سر را تکان می دهیم تا اسلایدها را ببینیم و در این حین ، بدن ما باید روبروی مخاطبان باشد.
یک اسلاید فوقالعاده شلوغ
واقعاً اگر یک اسلاید بهقدری شلوغ باشد که مخاطبان، چیزی از آن سر درنیاورند، چه انفاقی میافتد؟
حتماً مخاطبان منتظر فرار از جلسه و رفتن به سالن استراحت خواهند بود!
اسلایدی خلوت با پیامی عالی در مورد تنها راز موفقیت
اسلایدهای خلوت همراه با پیامی رسا و گیرا، قطعاً مخاطبان راجذب خواهدکرد بهگونهای که منتظر اسلایدها و نکات بعدی خواهند بود.
سبک کاری در ارائه پاورپوینت خوب
اندازه فونتی که باید در هنگام تایپ کلمات در اسلایدها مورداستفاده قرار داد اندازه ای است که مخاطبان باید بهراحتی آن را ببینند.
بهترین فونت برای آمادهسازی اسلایدها فونت ۲۴ یا ۲۸ است
رنگی هم که برای تایپ کلمات استفاده میشوند باید بتواند کنتراست (تقابل) خوبی با رنگ زمینه داشته باشد.
مثلاً اگر رنگ صفحه اسلاید سفید باشد، بهتر است تا رنگ کلمات مشکی باشد.
رنگهای زرد و قرمز و سبز برای نوشتن کلمات، رنگهای خوب و مناسبی نیستند. بهترین رنگ برای کلمات، رنگ مشکی میباشد.
در تهیه اسلاید و توضیح هر چه بیشتر جملات، سعی کنید که تا حد امکان از تصاویر و کلیپهای ویدئویی استفاده شود.
در هنگام استفاده از تصاویر در اسلایدها، سعی شود تا حد امکان تصویر تمام صفحه را دربر بگیرد و در کنار تصاویر از کلمات مختصر استفاده شود.
در مورد حفظ کردن متن سخنرانی
- بهراحتی نمیتوانید تماس چشمی با حضار برقرار کنید و درنتیجه بسیار زود خسته و دلزده میشوند.
- امکان دارد نتوانید جملهای را به دلیل استرس بالای موقعیت، خوب ادا کنید و درنتیجه مفهوم موردنظر به خوبی انتقال پیدا نکند.
- مخاطبان احساس خواهند کرد که این صحبتها برای شما نیست و آنها را از جای دیگری آوردهاید!
برای تمرینات سخنرانی این کار بسیار بسیار کار مهم و کارگشایی است ولی برای جلسه اصلی سخنرانی اصلاً و ابداً این کار پیشنهاد نمیشود بلکه نهی هم میشود!
البته در مورد مسئولان سیاسی، بهدلیل موقعیت و تأثیر صحبتهای آنها در اقتصاد و سیاست و آینده مملکت، این کار باید حتماً انجام شود.
دست نوشته تیترها در ارائه پاورپوینت خوب
نکات مهمی باید در دست نوشتهها رعایت گردد که به شرح زیر می باشد:
- نوشتن تنها تیترهای مهم سخنرانی و دانستن موضوع آنها برای توضیح بهتر
- خوانا و خوشخط نوشتن تیترها
- بزرگ و بادست نوشتن – بر روی صحنه چشم بهتر ببیند
نکته مهمی که در برنامهریزی ساختار سخنرانی باید مدنظر داشت این است که سعی کنید
سخنرانی خود را در حدود ۵ درصد زودتر از زمانی که گفته بودید پایان دهید تا زمان مناسب برای سایر کارها (پرسش به سؤالات و …) را داشته باشید.
در کل باید ببینید که مخاطبان شما تحمل اسلاید های زیاد شما را دارند و وقت شما در ارائه گرفته نمی شود، بعد تعد اسلایدها را زیاد کنید!
مراقب باشید که همینطور و از روی علاقه به موضوع و وسواس شدید به ارائه همه کار خود، اسلاید ها را زیاد نکنید که اینکار سبب کاهش توجه مخاطب، خستگی و فرار از صحبت شما می شود!